Πέντε δυσκολίες όταν γράφει κανείς την αλήθεια
Η πρώτη είναι νά 'χεις το θάρρος να γράφεις την αλήθεια.
Η δεύτερη είναι νά 'χεις τη γνώση ν' αναγνωρίζεις την αλήθεια.
Η τρίτη είναι νά 'χεις την τέχνη να κάνεις την αλήθεια χρησιμοποιήσιμη σαν ένα όπλο.
Η τέταρτη είναι νά 'χεις αρκετή κρίση, ώστε να διαλέγεις αυτούς που η αλήθεια στα χέρια τους θά 'ναι αποτελεσματική.
Και τέλος η πέμπτη δυσκολία είναι νά 'χεις την απαραίτητη πονηριά για να διαδώσεις την αλήθεια σε πολλούς.

Μπέρτολντ Μπρέχτ {1934}

8.1.12

Μορφή και περιεχόμενο

Ο κ. Κ. παρατηρούσε έναν πίνακα που έδινε σε μερικά αντικείμενα μιά πολύ ιδιότυπη μορφή.
Και ο κ. Κ. είπε:
Μερικοί καλλιτέχνες, όταν μελετούν τον κόσμο, την παθαίνουν όπως και πολλοί φιλόσοφοι. Καθώς μοχθούν για την μορφή, τους ξεφεύγει το περιεχόμενο.
Κάποτε δούλευα σ' έναν κηπουρό.
Μια μέρα μού δίνει ένα ψαλίδι και μού λέει να κλαδέψω μιά δάφνη. Την δάφνη την είχαν μέσα σε μια γλάστρα και τη δάνειζαν σε διάφορες εκδηλώσεις. Γιαυτό κι έπρεπε να' ναι στρογγυλή σαν σφαίρα.
Άρχισα παρευθύς να κλαδεύω τ' αγριόκλαδα, παιδευόμουν ώρες ολόκληρες, μα δεν κατάφερα τίποτα. Κάποτε κλάδευα τη μία πλευρά περισσότερο, κάποτε την άλλη. Όταν στο τέλος κατόρθωσα να την στρογγυλέψω η σφαίρα είχε γίνει μικρή σαν σβώλος.
Ο κηπουρός μού είπε απογοητευμένος:
- Καλά... Βλέπω τη σφαίρα... Πού είναι όμως η δάφνη;

Πείνα

Σε μιά ερώτηση σχετικά με την πατρίδα o κ. Κ. έδωσε τούτη την απάντηση:
Παντού μπορώ να πεινάσω.
Ένας προσεχτικός ακροατής ρώτησε τότε τον κ. Κ. πώς γίνεται να λέει ότι πεινάει, όταν στην πραγματικότητα έχει να φάει.
Ο κ. Κ. δικαιολογήθηκε λέγοντας:
Προφανώς ήθελα να πω ότι μπορώ να ζήσω παντού όπου υπάρχει πείνα, φτάνει να θέλω να ζήσω.
Ομολογώ ότι υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα στο πεινάω εγώ ο ίδιος και στο να ζω σε τόπο όπου ο κόσμος πεινάει.
Ας μου επιτραπεί ωστόσο ν' αναφέρω ως ελαφρυντικό μου το γεγονός ότι το να ζω σε τόπο όπου υπάρχει πείνα είναι για μένα, αν όχι τόσο κακό όσο να πεινάω ο ίδιος, όμως πολύ κακό.
Στο κάτω-κάτω για τους άλλους δεν έχει τόση σημασία αν εγώ πεινάω, έχει όμως μεγάλη σημασία ότι είμαι εναντίον της πείνας.

To αβοήθητο παιδί

O κ. K. μιλούσε για την κακή συνήθεια των ανθρώπων να καταπίνουν σιωπηρά την αδικία που τους κάνουν κι αφηγήθηκε τούτη την ιστορία:
Κάποιος περαστικός είδε ένα παιδί να κλαίει και το ρώτησε τί το βασάνιζε.
- Νά! είχα δυό γρόσια για να πάω στον κινηματογράφο, μα ήρθε ένα αγόρι κι άρπαξε το ένα από το χέρι μου, αποκρίθηκε το παιδί.
- Καλά και δεν φώναξες βοήθεια; ρώτησε ο άνθρωπος
- Πως... Φώναξα! είπε το παιδί κι άρχισε τώρα να κλαίει λίγο πιο δυνατά.
- Και δεν σ' άκουσε κανένας; ξαναρώτησε τώρα ο άνθρωπος και χάϊδεψε στοργικά το παιδί.
- Όχι! αποκρίθηκε εκείνο κλαίγοντας με αναφυλλητά.
- Δεν μπορείς να φωνάξεις πιό δυνατά; ρώτησε ο άνθρωπος.
- Όχι! αποκρίθηκε το παιδί, που, βλέποντας τον άνθρωπο να χαμογελάει, είχε αρχίσει πάλι να ελπίζει.
- Τότε δώσε μου και τ' άλλο! είπε ο άνθρωπος.
Πήρε και το τελευταίο γρόσι από το χέρι του παιδιού και συνέχισε ξένοιαστος το δρόμο του.